İlk Planlar ve Öğrenci Seçimi
Maarif tarihçesinde yer alan kayıtlara göre, Osmanlı Devleti farklı bölgelerden aşiret çocuklarını eğitmek amacıyla özel bir okul açmaya karar vermiştir. Halep, Suriye, Bağdat, Basra, Musul, Diyarbakır, Trablusgarp vilayetleri ile Bingazi, Kudüs ve Zor sancaklarından dörder; Yemen ve Hicaz vilayetlerinden ise beşer öğrenci seçilmiştir. Böylece toplam elli öğrenci kura yöntemiyle belirlenmiş ve ailelerinin en saygın aşiretlerinden seçilen bu çocuklar İstanbul’a gönderilmiştir.
Bu okul “Aşiret Mektebi” adıyla kurulmuş ve müdürlüğüne, aynı zamanda Mekteb-i Mülkiye müdür muavinliği görevini de yürüten Reşad Efendi atanmıştır. Okulun açılış töreni, Beşiktaş Akaretler’de kiralanan binalarda 21 Eylül 1892 (12 Rebiülevvel 1310) tarihinde gerçekleştirilmiştir Aşiret Mektebinin Eğitim Programı ve İşleyişi.
Açılış Tarihi Üzerine Tartışmalar
Maarif Tarihçesi’nde okulun açılışının 21 Eylül 1892’de yapıldığı yazılıdır. Ancak arşiv belgelerine göre bu açılış yalnızca sembolik bir tören niteliği taşımıştır. Gerçekte okulun tam anlamıyla faaliyete geçmesi, hazırlıkların tamamlanması ve öğrencilerin yerleştirilmesi yaklaşık iki yıl sonra mümkün olmuştur.
Yani 1892’de yapılan açılış, bir başlangıç olarak kabul edilse de Aşiret Mektebi’nin düzenli eğitim vermeye başlaması 1 Eylül 1894 tarihine denk gelmektedir.
Öğrencilerin İstanbul’a Gelişi
Arabistan ve Kürdistan’dan seçilen öğrenciler peyderpey İstanbul’a gönderilmişlerdir. Onları rıhtımda Mekteb-i Mülkiye öğrencileri karşılamış, Aşiret Mektebi henüz açılmadığı için geçici olarak Mekteb-i Mülkiye’de misafir edilmişlerdir. Ailelerine çocuklarının güvenle İstanbul’a ulaştıkları telgrafla bildirilmiştir. Daha sonra okulun eğitime başlamasıyla öğrenciler yeni binalarına yerleştirilmiştir Daily Tours Istanbul.
Okul Binasının Seçimi
Başlangıçta okul için Kabataş’ta bulunan bir sarayın kullanılması düşünülmüştür. Ancak bu sarayın konumu nedeniyle ulaşımda zorluk yaşanabileceği, ayrıca Esma Sultan’ın ve diğer hanedan mensuplarının ikamet yerlerine yakın olması gibi sebeplerle uygun bulunmamıştır. Bunun yerine, Hüseyin Avni Paşa ve Ali Paşa’ya ait sahil konaklarının maliye hazinesi tarafından satın alınarak okula tahsis edilmesine karar verilmiştir.
11 Temmuz 1892 tarihli Babıali belgesinde, bu konakların Aşiret Mektebi için kullanılmasının daha uygun olduğu ifade edilmiştir. Böylece okul için daha elverişli bir mekân sağlanmış ve eğitim faaliyetlerinin düzenli yürütülmesi mümkün hale gelmiştir.
Aşiret Mektebi’nin Tarihsel Önemi
Aşiret Mektebi, II. Abdülhamid’in aşiret politikalarının bir parçası olarak düşünülmüştür. Osmanlı Devleti, aşiretlerin önde gelen ailelerinden seçilen çocukları İstanbul’da eğiterek onları devlet terbiyesi, Osmanlı kültürü ve modern bilgilerle donatmayı hedeflemiştir. Mezun olan öğrenciler kendi bölgelerinde öğretmen, kaymakam veya subay olarak görevlendirilmiş, böylece devletin merkezle taşra arasındaki bağları güçlendirilmiştir.
